Các "chiêu" trên sàn chứng khoán

1. Sóng cầu ảo
Với quy trình khớp lệnh định kỳ, lệnh nhập phải thông qua công đoạn thủ công tại sàn và trình tự ưu tiên khớp lệnh theo thời gian. Một nhà đầu tư có ý định gây ra một làn sóng cầu ảo sẽ đặt lệnh sát giờ khớp lệnh, đủ để lệnh được vào hệ thống nhưng không được khớp. Và thế là, khối lượng cổ phiếu này sẽ trở thành dư mua nhưng không phản ánh đúng nhu cầu thị trường.

Nhà đầu tư "gà mờ" thì sẽ xét đoán theo kiểu, rõ ràng còn hàng trăm ngàn cổ phiếu dư mua thì có nghĩa cầu đang rất lớn, giá sẽ tiếp tục tăng. Động tác này đặc biệt được sử dụng hiệu quả trong thời điểm lượng bán quá ít và giá liên tục được khớp ở mức trần. Kỹ thuật tung hỏa mù trên bảng giao dịch đã không còn là mới với dân chơi thường xuyên có mặt trên sàn. Nhưng với những người mới, đây vẫn là một thủ thuật để đánh lừa khá hiệu quả.

2. Lợi dụng hiển trị 3 cột giá chào mua, chào bán

Ngoài ra, một số dân chuyên nghiệp lắm tiền còn lợi dụng giới hạn hiển thị 3 cột giá chào mua, chào bán tốt nhất của bảng giao dịch để che đi mức giá khớp thật. Trong biên độ giao động giá 5% nhà đầu tư có thể đặt tại nhiều mức giá khác nhau nhưng trên bảng điện tử chỉ đủ chỗ để hiện 3 giá bán thấp nhất và 3 giá mua cao nhất. Người ta chỉ cần vài lệnh đặt bán thật thấp và vài lệnh đặt mua thật cao với khối lượng 10 cổ phiếu là đã chiếm hết chỗ, giá khớp sẽ không thể hiện màn hình. Các mánh giao dịch này đang được áp dụng phổ biến do những hạn chế của phương thức khớp lệnh định kỳ. Khi áp dụng phương thức khớp lệnh liên tục, các mánh này sẽ không còn chỗ đứng. Trước mắt, các nhà đầu tư chỉ có thể hạn chế mánh này bằng việc chú ý tới mức giá khớp dự kiến, phải có lượng lệnh tương đối lớn đã vào hệ thống rồi mới đặt lệnh.

3. Giao dịch nội giám

Hiện tượng giao dịch nội giám vẫn tiếp tục đang là vấn đề lớn không chỉ ở VN mà các thị trường chứng khoán nổi tiếng của thế giới cũng đang khó ngặn chặn hiện tượng này. Tình trạng rò rỉ thông tin dẫn đến đầu cơ cổ phiếu đang được giới chơi chuyên nghiệp lắm tiền áp dụng triệt để tuy mới ở mức độ hẹp. Hiện nay, các Cty niêm yết chứng khoán phải chuyển thông tin của mình đến TTGDCK để công bố.
Khoảng thời gian từ lúc thông tin gửi về cho đến lúc được niêm yết cổ phiếu kéo dài đến vài ngày. Với khoảng thời gian ấy, những người nắm được thông tin có thể đặt những lệnh mua, bán cổ phiếu để kiếm lời. Với đầu tư chứng khoán thông tin là yếu tố ăn thua. Những người nắm được thông tin đấu giá cổ phiếu của các Cty như tổng số lượng cổ phiếu, bao nhiêu tổ chức, cá nhân tham gia đấu giá... sẽ tính được tương đối mức giá bỏ thầu...

4. Đại gia mua CP với giá rẻ

Ngoài ra, còn rất nhiều kỹ xảo trên sàn theo kiểu bán cổ phiếu giá sàn để tạo tâm lý hoảng loạn. Ví dụ, một đại gia muốn mua cổ phiếu giá rẻ đã bán ào ạt với giá sàn ở một tài khoản. Nhiều người non gan, thấy đó là một "đại gia", nghĩa là họ có thông tin độc nào đó nên phải vội bán nên thi nhau bán tống bán tháo theo. Đại gia đó dùng tài khoản khác để mua lại cổ phiếu của mình với giá rẻ hơn.

5. Đại gia bán CP với giá đắt

Và cũng tương tự như vậy, khi muốn bán, đại gia chỉ cần làm động tác mua ào một lúc giá trần cổ phiếu đó. Nhiều người đặt mua theo, khi đó, đại gia dùng tài khoản khác bán dần cổ phiếu đó ở giá thấp, số lượng tất nhiên phải lớn hơn số lượng mua vào ở tài khoản trước.

6. Bán chặn giá trên, mua chặn giá dưới

Rồi còn chiêu bán chặn giá trên, mua chặn giá dưới. Muốn mua rẻ, đại gia bán ra số lượng rất lớn ngày từ đầu giờ, ở tài khoản mua, đại gia chỉ đặt số lượng vừa phải với giá dưới giá tham chiếu (giá hôm trước). Những người muốn bán phải bán dưới giá tham chiếu và mắc vào mưu của đại gia. Tương tự, muốn mua chặn giá dưới, đầu giờ của ngày giao dịch, đại gia đặt mua số lượng lớn ở giá tham chiếu và đặt bán một lượng nhỏ ở giá cao hơn giá tham chiếu. Khi nhiều người đặt mua giá cao, đại gia đã thành công trong mẹo của mình.

7. Mánh làm giá của đại gia và công ty chứng khoán
Thời gian gần đây trên TTCK, cứ mỗi khi thị trường khởi sắc, người ta lại nhận thấy có dấu hiệu làm giá trên một số mã chứng khoán, với thủ đoạn ngày càng tinh vi hơn.
Dấu hiệu của sự làm giá dễ nhận thấy trong những phiên giao dịch khởi sắc đầu tháng 4/2008 là: Ở một số mã chứng khoán, lượng dư mua dư bán rất bất thường, dư mua rất cao và dư bán rất thấp. Các nhà đầu tư cá nhân, nhỏ lẻ sẽ rất dễ bị hút theo diễn biến này của thị trường. Tuy nhiên, lệnh của các nhà đầu tư nhỏ rất ít khi được thực hiện do lượng dư mua vốn đã rất lớn trong khi lượng bán ra lại nhỏ giọt. Trong liên tiếp nhiều phiên, các mã chứng khoán đều tăng trần và càng trở nên hấp dẫn trong mắt các nhà đầu tư.
Điểm đáng chú ý trong tình trạng trên là việc lượng dư mua cao bất thường ở các mã chứng khoán nhỏ, ít cổ phiếu. Thậm chí giá trị mua lên tới gần trăm tỷ đồng, trong khi tổng giá trị giao dịch toàn thị trường của Vn-Index gần đây chỉ khoảng 500 tỷ và Hastc là khoảng 150 tỷ. Nhiều nhà đầu tư cho rằng có điều này các đại gia làm được điều này phải nhờ tới sự tiếp tay của công ty chứng khoán, bằng cách liên tục đưa vào hệ thống các lệnh mua "ma" với giá trần, ATO, và ATC.
Theo cán bộ kinh doanh của một công chứng khoán tại Hà Nội, phương thức làm giá như sau: Đầu tiên, trong những phiên ảm đạm của thị trường, các đại gia dùng nhiều tài khoản tại nhiều công ty chứng khoán để gom dần cổ phiếu của các công ty nhỏ, vốn ít, thanh khoản thấp. Trong những phiên hồi phục của thị trường, công ty chứng khoán tiếp tay bằng các lệnh mua "ma" được đưa vào hệ thống. Các cổ phiếu trên trở nên cực kỳ "hot" khi lượng dư mua giá trần luôn cao bất ngờ so với ngày thường, và dư bán bằng không. Ngay khi thị trường có dấu hiệu đảo chiều, các cổ phiếu này lập tức được bán ồ ạt. Người mua sau cùng sẽ "lãnh đủ" hậu quả của việc mua hớ.
Vị cán bộ kinh doanh trên cho biết, khác với phương pháp tiếp tay "cổ điển" là đặt và hủy lệnh trong cùng một phiên, hoặc rao mua và bán trong cùng một phiên vốn rất "thô" và dễ bị phát hiện, phương pháp này khó kiểm soát hơn rất nhiều. Thông thường UBCK sẽ rà soát lại các lệnh đã được khớp từ các công ty chứng khoán để kiểm tra xem có dấu hiệu vi phạm quy định về giao dịch hay không. Nhưng trên nguyên tắc Ủy ban sẽ không kiểm tra những lệnh không được khớp. Như vậy tất cả các lệnh "ảo" được đặt vào hệ thống cũng sẽ rất khó bị phát hiện.
Bằng việc gom hàng từ trước với giá thấp, và bán ra với giá cao, các đại gia sẽ luôn là người hưởng lợi đầu tiên từ chênh lệch giá.
Tiếp đến các công ty chứng khoán sẽ thu lợi từ phí giao dịch khoảng 0,25% đến 0,35% giá trị mỗi lần giao dịch. Ngoài ra họ có thể được đại gia "lại quả" khoảng 0,3% đến 0,4%. Như vậy với mỗi "vụ", các CTCK sẽ thu được khoảng 0,5% đến 0,8% giá trị giao dịch. Một đại gia có thể giao dịch lên đến hàng chục tỉ, vì vậy nguồn lợi mà các công ty chứng khoán thu được cũng không nhỏ.