Hướng dẫn đầu tư chứng khoán hiệu quả cho F0

Các bước để đầu tư chứng khoán hiệu quả

Những người mới tập "chơi" cổ phiếu thường tự hỏi những câu như: Có nên chơi chứng khoán hay không? chơi chứng khoán cần ít nhất bao nhiêu tiền? cách chơi chứng khoán như thế nào? Người chưa bao giờ đầu tư cổ phiếu thì bắt đầu từ đâu?  

Để giải đáp các câu hỏi đó, tôi xin viết một bài hướng dẫn Các bước cơ bản đầu tư chứng khoán hiệu quả cho các bạn mới bắt đầu bước chân vào thị trường chứng khoán đầy thách thức nhưng không ít cơ hội, đầy vinh quang những cũng vô cùng khốc liệt. Đây là con đường không hề dễ dàng, nhưng lại vô cùng tự do và sáng tạo, không chỉ giúp con người có thể kiếm tiền mà còn giúp con người vận động, nhạy bén với các biến động của nền kinh tế - xã hội trong nước và quốc tế (sẽ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh Eczema đấy, hi hi). 

Bước 1: Tìm hiểu cổ phiếu là gì?

Đầu tiên, các bạn phải hiểu được cổ phiếu là gì,  cổ phiếu có mấy loại và nên chú ý đến loại nào mà nhà đầu tư cá nhân chúng ta có thể tham gia được. Nếu nhanh ý các bạn có thể thấy ngay rằng cổ phiếu mà đặc biệt là cổ phiếu thường chính là sân chơi dành cho nhà đầu tư cá nhân. 

Bước 2: Tập đọc bảng giá trực tuyến và nhớ tên các mã cổ phiếu 

Kế đến, các bạn phải học cách đọc bảng giá chứng khoán trực tuyến (hay còn gọi là bảng giá điện tử) và tập nhớ tên các mã cổ phiếu. Mã cổ phiếu là chữ viết tắt của các công ty niêm yết trên sàn chứng khoán, thường có 3 chữ cái. Ví dụ, mã cổ phiếu VNM là viết tắt 3 chữ cái của tên công ty cổ phần Sữa Việt Nam (ViNaMilk). Việc đọc bảng giá và nhớ tên các mã cổ phiếu giúp bạn tiếp cận thực tế nhanh hơn, tìm kiếm thông tin về doanh nghiệp nhanh hơn. 

Bảng giá chứng khoán có thể xem trong phần mềm online quản lý tài khoản của mỗi công ty chứng khoán.

Ngoài ra có thể xem trực tiếp bảng giá chứng khoán theo các link dưới đây:

     Bảng giá chứng khoán sàn HOSE (Sàn Thành phố Hồ Chí Minh) 
     Bảng giá chứng khoán sàn HNX (Sàn Hà Nội)
     Bảng giá VN30
     Bảng giá HNX30

Bước 3: Mở tài khoản chứng khoán ở đâu?
Do chúng ta gửi tiền vào công ty chứng khoán nên cần chọn mặt gửi vàng. Nên chọn các công ty chứng khoán uy tín, chiếm thị phần cao (nằm trong TOP 10 thị phần là tốt nhất và yên tâm nhất). 

Danh sách TOP 10 công ty chứng khoán chiếm thị phần cao được cập nhật (phía dưới góc phải) ở website chính thức của Sở Giao dịch chứng khoán TPHCM tại đây.

Bước 4: Khởi đầu với bao nhiêu tiền?

Số tiền này nhiều hay ít tùy vào túi tiền của bạn thôi nhưng phải tối thiểu đủ để mua ít nhất 1 lô cổ phiếu (10 cổ phiếu ở sàn giao dịch chứng khoán Hồ Chí minh – HSX và 100 cổ phiếu ở sàn giao dịch chứng khoán hà nội – HNX).  Nhưng, có lẽ để đủ trải nghiệm một cách nghiêm túc thì tối thiểu cần 1 tài khoản với số tiền khoảng 10 đến 20 triệu vnđ để khởi đầu sự nghiệp đầu tư cổ phiếu.

Sau khi đã giao dịch với số tiền nhỏ một thời gian bạn có thể đầu tư cổ phiếu với số tiền thực mà mình muốn đầu tư. Bạn cần nhớ rằng một khi đã giao dịch với số tiền lớn hơn, thua lỗ và lợi nhuận đi kèm sẽ tăng theo tương ứng. 

Do đó, tôi khuyên bạn nên đầu tư chứng khoán với số tiền nhàn rỗi mà bạn không biết làm gì. Số tiền nhàn rỗi được hiểu là số tiền bạn còn lại sau khi bạn đã dành ra đầy đủ các khoản như tiền dành cho gia đình, chi phí sinh hoạt, các khoản dự phòng bất trắc,…

Hay nói cách khác, đây là khoản tiền cuối cùng mà bạn chưa biết làm gì ngoài việc đem gửi ở ngân hàng. Mục đích bạn đầu tư chứng khoán vì muốn tìm kiếm khoản lợi nhuận lớn hơn tiền lãi ngân hàng.

Bước 5: Xác định mục tiêu lợi nhuận

Xác định mục tiêu lợi nhuận trung bình năm bao nhiêu % là vô cùng quan trọng, nó sẽ chi phối tới hướng đi, hướng chọn cổ phiếu, và hướng đầu tư/đầu cơ sau này.

Có người xác định lợi nhuận hơn lãi suất ngân hàng là thành công, có người xác định lợi nhuận phải đạt 50%/năm thậm chí 100%/năm mới là thành công. Lòng tham và kỳ vọng của con người thì vô cùng. 

Chúng ta có thể tham khảo mức lợi nhuận của Warrent Buffett đạt được liên tục trong vòng 62 năm qua là 24,16%/năm.  Bậc thiên tài đầu tư như Warrent Buffett "cũng chỉ" đạt lợi nhuận trung bình năm là 24,16%/năm nên các bạn mới bắt đầu đầu tư đừng nuôi ảo vọng nhờ thị trường chứng khoán có thể dễ dàng nhân đôi, nhân ba tài khoản trong vài năm nhé. Đôi khi chúng ta có thể có những mã cổ phiếu lãi 50% thậm chí 100% giúp cải thiện đột biến lợi nhuận danh mục. Nhưng ở mức chung tôi nghĩ lợi nhuận toàn danh mục tầm 20% - 25%/năm là bền vững và an toàn. Quan trọng là có duy trì liên tục được qua các năm hay không thôi!.

Các bạn hãy lấy chỉ số VNIndex là thước đo đầu tư cho mình. Tìm cách chiến thắng được chỉ số VNIndex đã là tuyệt vời rồi. Các bạn biết vì sao không? Vì đơn giản là nhiều quỹ đầu tư chuyên nghiệp với đội ngũ chuyên viên, chuyên gia hùng hậu không thể "thắng" nổi chỉ số VNIndex.

Bước 6: Chọn nhân viên môi giới chứng khoán nhiệt tình, có tâm và có năng lực.

Khi đã có một tài khoản chứng khoán, bạn liên hệ với công ty chứng khoán nơi bạn mở tài khoản và yêu cầu họ giao cho một nhân viên môi giới nhiệt tình và có tâm để tư vấn cho bạn. 

Nhân viên môi giới quản lý tài khoản của bạn sẽ chỉ bạn cách sử dụng phần mềm giao dịch, cách đặt lệnh mua bán, cách chuyển tiền vào tài khoản chứng khoán, cách chuyển tiền ra tài khoản các nhân tại ngân hàng … cũng như cung cấp cho bạn về các quy định mới trên sàn giao dịch và các thông tin ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán. 

Tại sao cần một môi giới nhiệt tình, có tâm và có năng lực?

+ Cần môi giới nhiệt tình để khi bạn có bất cứ vướng mắc nào liên quan tới tài khoản nhất là việc chuyển rút tiền thì nhân viên môi giới nhiệt tình sẽ giúp bạn nhanh nhất có thể.

+ Cần môi giới có tâm  bởi lẽ thị trường vô cùng rộng lớn và lắt léo, cty chứng khoán cũng ép chỉ tiêu..., một môi giới có tâm sẽ biết nghĩ sao cho quyền lợi của khách hàng được lớn nhất. Họ sẽ hạn chế tư vấn mua vào bán ra liên tục chỉ để kiếm % từ phí giao dịch của khách (với các khách hàng có tài khoản lớn thì tiền phí giao dịch không hề nhỏ đâu nhé). Riêng việc môi giới chứng khoán hàng ngày không nhắn tin, không gọi điện cho bạn PR bảo mua mã này mã kia, không mua ngay là hết hàng ... (mà sau thời gian kiểm chứng thấy không hiệu quả) đã là có tâm và giúp bạn rồi đó. 
+ Cần môi giới có năng lực để khi họ gửi thông tin tư vấn cho bạn thì họ đã sàng lọc ra các thông tin tốt, đưa các tư vấn chuẩn xác. Bạn nghĩ sao nếu một môi giới nhiệt tình, có tâm rất quý mến bạn, rất thật với bạn, nhưng năng lực lại kém, tư vấn cho bạn làm bạn thua liên miên (vì đơn giản, ngu dốt + nhiệt tình = phá hoại). 

Bước 7: Lựa chọn cổ phiếu và xác định thời điểm đầu tư

Xét theo thời gian thì có ba dạng nhà đầu tư chứng khoán cơ bản: 
                 (1) nhà đầu tư ngắn hạn hay còn gọi là nhà đầu cơ, (dưới 3 tháng)
                 (2) nhà đầu tư trung hạn (3 tháng đến 1 năm)
                 (3) nhà đầu tư dài hạn (trên 1 năm). 

Đầu tiên cần xác định mình sẽ thuộc dạng nhà đầu tư nào để từ đó sẽ chi phối tới quyết định chọn lựa cổ phiếu và thời điểm đầu tư cho phù hợp. 

Bạn có thể gia tăng lợi nhuận bằng cách: vừa là nhà đầu tư trung và dài hạn ở một số mã cổ phiếu, vừa là nhà đầu cơ ở một số mã cổ phiếu. Theo kinh nghiệm của tôi, cách này là hợp lý nhất để gia tăng lợi nhuận và tồn tại được ở thị trường chứng khoán Việt Nam. 

Để lựa chọn cổ phiếu: thì bước đầu cần nghiên cứu các kiến thức về phân tích cơ bản như: ROE, ROA, ROCE, P/E, P/B, EPS, tăng trưởng lợi nhuận, tăng trưởng doanh thu, tình trạng nợ của doanh nghiệp ...

Để xác định thời điểm Mua hoặc Bán cổ phiếu có thể dựa trên các phân tích kỹ thuật thông dụng như: Tương quan Giá và Khối lượng, MACD, RSI, ADX, SMA, Bollinger band, Sóng Elliott, beta, các ngưỡng kháng cự, ngưỡng hộ trợ, Fibonanci,  Nến Nhật ...

Bước 8: Cập nhật thông tin chứng khoán thường xuyên 

Thị trường chứng khoán là nơi thông tin đóng vai trò hết sức quan trọng. Thị trường lúc lên lúc xuống cũng do thông tin mà ra vì thông tin tác động đến tâm lý nhà đầu tư khiến họ lúc thì đua nhau mua lúc thì tranh nhau bán. Vì vậy, dù là nhà đầu cơ hay đầu tư bạn cũng phải thường xuyên theo dõi tin tức để ra quyết định mua bán chứng khoán. 

Điều quan trọng là bạn nên biết chọn website tin nhanh chứng khoán để cập nhật nhanh và kịp thời thông tin chứng khoán để ra quyết định cho danh mục đầu tư của mình.

Các trang tin nhanh chứng khoán có rất nhiều ví dụ một số trang tin trong nước như: 
     Cafef,    
     Báo đầu tư chứng khoán,   
     Chuyên trang Chứng khoán của Báo VnEconomy,   
     Chuyên trang Người đồng hành của báo điện tử Nhịp sống số ...

Bước 9: Tích lũy kinh nghiệm đầu tư thực tế và học hỏi từ các sai lầm 

Trong suốt thời gian đầu chơi chứng khoán bạn cần liên tục học cách nhận diện các thủ đoạn trên thị trường chứng khoán như kỹ thuật làm giá, tung tin đồn,… nhằm mục đích bảo vệ bản thân mình khỏi những rủi ro do những thành phần giăng bẫy gây ra. 

Bạn cũng phải học được và thực hành được việc cắt lỗ. Với bất kỳ ai, việc cắt lỗ không bao giờ là chuyện dễ dàng cả.

Nhà đầu tư cá nhân và ngay cả các tổ chức cũng chỉ là các con cá nhỏ, cá nhỡ so với cả thị trường, nên bạn cần luyện tập kỹ năng lần theo "dấu chân nhà cái" để lựa theo thị trường vì đơn giản là theo thị trường thì sống, chống thị trường thì chết.

Các sai lầm cơ bản của nhà đầu tư các nhân có thể xem tại "13 sai lầm cơ bản trên thị trường chứng khoán"

Và, đừng chỉ nghĩ nhà đầu tư ít kinh nghiệm mới sai lầm. Ngay cả những nhà đầu tư kỳ cựu, giàu có cũng vẫn mắc sai lầm như thường. Các sai lầm lớn của những nhà đầu tư lớn có thể xem tại bài viết "7 sai lầm đầu tư lớn nhất của những người nổi tiếng"

Bước 10: Kiên trì với trường phái đầu tư đã chọn

Trong quá trình học hỏi và thực chiến về đầu tư cổ phiếu bạn sẽ thấy thế giới đầu tư thật là rộng lớn với rất nhiều trường phái đầu tư khác nhau như:

- Trường phái đầu tư giá trị

- Trường phái đầu tư chỉ số

- Trường phái đầu tư tăng trưởng

- Trường phái đầu cơ lướt sóng

- Trường phái đầu tư định lượng

Khi đến một mức độ nhất định, bạn sẽ nghiệm ra tâm lý đầu tư quyết định thành công, 
"Chìa khóa thành công là sự ổn định cảm xúc, bạn không cần phải có chỉ số IQ cao mới có thể làm giàu" (Warrent Buffett). 

Tâm lý tốt, ổn định cảm xúc sẽ giúp chiến thắng thị trường

Vậy làm thế nào để ổn định được cảm xúc? Chỉ có luyện tập và có thêm công cụ, có thêm cái để níu, để bám khi thị trường có biến mà thôi. Bản thân tôi cũng mất 10 năm tự học đầu tư và thực chiến, kinh qua hết các mô hình phân tích kỹ thuật, các trường phái đầu tư và đầu cơ, chai sạn với thị trường và tự nghiệm và sáng tạo cho mình Mô hình đầu tư định lượng Cerbersi (Lọt TOP 1 trong 265 triệu kết quả tìm kiếm trên Google) là là sự kết hợp hài hòa và mềm dẻo của trường phái đầu tư giá trị, đầu tư tăng trưởng, đầu cơ lướt sóng và quan trọng tất cả đều được định lượng bằng con số. Đây là công cụ định lượng để kiểm soát phần định tính của cảm xúc, giúp cảm xúc ổn định hơn trước các cơn sốt nóng và sốt lạnh của thị trường.  

Nếu bạn không có thời gian để cập nhật mọi thông tin, không có thời gian để lựa chọn cho mình một Danh mục 20 mã cổ phiếu hiệu quả từ 750 mã cổ phiếu trên 2 sàn nhưng vẫn muốn tự trải nghiệm, tự quản lý tài khoản của mình, tự chinh phục bản thân và chinh phục thị trường, thì bạn có thể tham khảo Danh mục Cerbersi. 

Việc của bạn hàng ngày chỉ cần bỏ 10 phút đọc 1 trang Danh mục Cerbersi và tiến hành tự tay đặt lệnh theo chỉ dẫn của danh mục.

Chúc các bạn thành công!

TS. Phạm Đức Thanh

Nhà đầu tư định lượng
Tác giả mô hình đầu tư định lượng Cerbersi, 
Tác giả Danh mục Cerbersi.
www.cerbersi.com